Het fundament van vrijheid.

Nu, ruim een jaar na het uitbreken van de corona-pandemie, is het voor velen een probleem om te genieten van vrijheid. Vrijheid die we gewend zijn in alle facetten van het leven. In het kort gezegd komt vrijheid hier op neer:              “een toestand waarin je kunt gaan en staan waar je wilt”.

Ons geduld om die vrijheid terug te verkrijgen wordt momenteel op de proef gesteld en de drang om met elkaar een terrasje te pakken wordt steeds groter. Ondanks waarschuwingen om ons te houden aan de richtlijnen. De corona-pandemie gaat iedereen aan en is geworden tot een crisis van wereldomvang. In elk moment van ons dagelijks leven dwingt deze crisis tot inperkingen van ons doen en laten. En of we nu voor of tegen de maatregelen zijn: we moeten er mee (samen)leven. “Samen moeten we het doen” is het motto en tegelijkertijd neemt de onvrede toe, maar ook het aantal besmettingen. Onder de ouderen wordt vergelijking getrokken met de Tweede Wereldoorlog: een wereldwijde problematiek welke iedereen aangaat.

Soms was er toen door bombardementen geen gebouw meer om naar school te gaan en vaak ook werden overige gebouwen ingenomen door de Duitsers. Gesloten winkels, lege kantoren, dichte cafés en verlaten straten en ook een avondklok werden gedurende die 5 jaren ingesteld. De gelijkenis met toen en nu is een grootschalige confrontatie met onze vrijheidsbeperking. Onze keuzevrijheid, bewegingsvrijheid en vrijheid van meningsuiting staat onder druk. Al eeuwenlang is in ons land een vrij staatsbestel wat niet ingeperkt mag worden. De basis van die vrijheid ligt vast in een aantal wetten en worden dan ook nagestreefd.

Vrijheid is niet vanzelfsprekend en onbegrensd. De basis hiervoor is afgelopen eeuwen uitgebouwd en zit verankerd in onze identiteit. Vrijheid om te doen en zeggen wat je wilt is een gegeven wat meer betekent dan onderdrukt worden. Jezelf kunnen zijn en je kunnen ontplooien of kunnen studeren zonder beperkingen.

We worden nu geconfronteerd met een vrijheidsbeperking waarbij onze bewegingsvrijheid onder grote druk staat. Het instellen van de avondklok, het beperkt reizen en het beperken van contacten met familie en vrienden zijn een duidelijke inperking op onze gebruikelijke manier van leven. Hoewel ze tijdelijk zijn blijft zelf het fundament van onze samenleving overeind. Een duidelijk verschil dus tussen deze crisis en de bezetting van 40-45. Ook na het opheffen van alle beperkingen zullen de consequenties nog lang voelbaar blijven op economisch en sociaal vlak.

De jeugd had in de jaren 40-45 weliswaar veel gemist op school maar tegenover het tekort aan opgedane schoolkennis stond “een grotere levenservaring” van deze jeugd. Zo stond destijds in een toelichting van een koninklijk besluit. Hoe het langdurig verplicht thuisblijven op de generatie van nu uitpakt is niet bekend, maar de schade lijkt niet eerlijk verdeeld. Een nog grotere achterstand wordt opgebouwd voor de kwetsbare jeugd en kan leiden tot een nog grotere achterstand. De taak is nu om de verschillen komende tijd te bewaken en weg te werken. Kansen scheppen voor de zwakkeren in onze samenleving en daarmee het fundament hiervan versterken. Gelijke kansen voor alle mensen is één van de belangrijkste pijlers voor onze samenleving.

Vrijheid is kwetsbaar en ondergeschikt aan gebeurtenissen in onze samenleving maar waar we veelal niets aan kunnen doen. Eén jaar na het ons voorgestelde bevrijdingsfeest van 75 jaar bevrijding is het virus nog steeds onder ons en houdt ons in haar greep. Stap voor stap zullen we straks onze verworven vrijheden weer terugveroveren en weer opbouwen. Het fundament van onze vrije samenleving is gelukkig robuust en lijkt onaangetast.

Vrijheid is wat we elk jaar vieren maar wat we elke dag dienen te beschermen en versterken.

Bron: Daan Roovers

Helaas kunnen we deze avond niet, zoals gewoonlijk, samen onze doden herdenken. Toch kan deze overweging worden afgesloten met het signaal “Taptoe”