Verhalen om nooit te vergeten
Vergeten
Kom vanavond met verhalen
hoe de oorlog is verdwenen
en herhaal ze honderd malen
alle malen zal ik wenen
Laatste regels uit het gedicht Vrede van Leo Vroman.
Denkend aan verhalen uit verzet, verbondenheid en onderdrukking, welke 75 jaar na de bevrijding telkens weer doorgegeven worden aan ons allen. En terecht. Vijf jaren van onderdrukking, vernedering en vrijheidsberoving zullen generaties lang doorgegeven worden aan eenieder die ze wil horen. Burgers in oorlog werden verjaagd, vernederd, vermoord en gearresteerd op grond van verdenking, subversieve activiteiten of andere onwijze oorzaken. Vrijheid was voor velen toen een droom. Je kon jezelf niet zijn en het leven was als in een gevangenis. Een slaaf van de bezetter en bang voor de toekomst.
Door de COVID-19 crisis zijn we voor een groot deel aangewezen op een stuk zelfredzaamheid in de directe omgeving van ons woonadres. Elk met een eigen gedachte over deze situatie. Velen leven met angst, onzekerheid en eenzaamheid maar wel in een land waarin vrijheid centraal stond en feitelijk nog steeds staat. Het is aan eenieder om dit in te vullen, maar er wordt wel een aanslag gepleegd op het ondergaan van elk individu maar ook een appel op een ieders zelfredzaamheid, groepsverbondenheid en zelfdiscipline. Leven zoals je het liefhebt met je naasten van wie je houdt vereist, zeker als je buiten geen fysiek contact mag hebben, creativiteit en doorzettingsvermogen. Wat zou iedereen graag zichzelf willen zijn en geen schaap in een kudde en bang voor het virus.
Vrijheid staat centraal; zeker nu 75jaar geleden Nederland bevrijd werd van 5 jaren van bezetting.
Vrijheid is wel een breed begrip en wordt zwaar gemist zodra het er niet meer is. Gezondheid is ook voor velen een vanzelfsprekend begrip, totdat je een keer ziek bent. Dan wordt vrijheid gemist en word je teruggeworpen op jezelf, je naaste omgeving en wordt je vrijheid ontnomen door thuis te moeten blijven. Hierdoor wordt onze gebondenheid wel gestimuleerd, maar onze vrijheidsdrang blijft aanwezig. Ongebonden vrijheid leidt vaak tot chaos, onrust en onvrede en mét gebondenheid ontstaat er meer orde, begrip en structuur.
Het was de bedoeling om bij de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens de fundamentele rechten van ieder mens te waarborgen. Zoals het recht om te leven in vrijheid en veiligheid. De praktijk blijkt veel gecompliceerder. Hiervoor is meer nodig, namelijk de gezamenlijke inspanning van iedere burger, mondiaal. Vrede en veiligheid alsmede democratie en mensenrechten zijn niet vanzelfsprekend. Zolang er nog politieke moorden worden gepleegd en (burger)oorlogen mensen doen vluchten en tot wanhoop drijven zijn nu de Four Freedoms welke president Rooseveld in 1941 formuleerde (vrijheid van meningsuiting, de vrijheid van godsdienst, de vrijwaring van gebrek en de vrijwaring van vrees) nog net zo actueel als toen in 40-45, nu 75 jaar geleden. Politiek en maatschappelijk klimaat verharden. Mensen en bevolkingsgroepen worden tegen elkaar opgezet: Wij tegen Zij. Nepnieuws en leugens tasten de gevoelens van mensen aan met als gevolg onzekerheid, angst en haat op basis van identiteit. Sentimenten voren de boventoon. Gevolg is dat maatschappelijke scheidslijnen steeds scherper worden en de samenleving minder leefbaar en tolerant. Behoud van onze vrijheid vereist dat we voortdurend kritisch blijven denken en zelfkritiek niet uit weg moeten gaan. 75 jaar na de bevrijding is het nog steeds nodig om onze vrijheid elk jaar weer te vieren. Vrijheid vraagt dagelijks onderhoud voor elk van ons maar ook voor ons allen. Dat betekent oog hebben voor onze medemens ongeacht huiskleur, afkomst of geaardheid. We kunnen allen samenleven als we de ander ook datgene gunnen wat we zélf willen.
Vrijheid komt tot stand door concrete daden. Daden in onze eigen omgeving en leven. Daden om onrecht, ongelijkheid en onderdrukking uit te bannen. Daden om je naasten te laten weten dat hij/zij telt, net als jijzelf. Die daden vormen de basis voor nieuwe verhalen. Verhalen om te verbinden.
Kom vanavond met verhalen
hoe de oorlog is verdwenen
en herhaal ze honderd malen
alle malen zal ik wenen.
Vrijheid, maar ook democratie, moet je onderhouden om het te kunnen behouden.
Daarom elk jaar de herdenking op deze plek op de 4de mei.
Helaas kunnen we deze avond niet, zoals gewoonlijk, samen onze doden herdenken. Toch kan deze overweging worden afgesloten met het signaal “Taptoe”
